#STOPCZAD – jak się ochronić przed śmiertelnym czadem

#STOPCZAD – jak się ochronić przed śmiertelnym czadem

Każdego roku w Polsce z powodu zatrucia czadem (potoczna nazwa tlenku węgla) umiera kilkadziesiąt osób, a kilka tysięcy ulega silnemu podtruciu. Aby zwiększyć świadomość zagrożenia Polska Grupa Górnicza S.A. zainicjowała akcję #STOPCZAD promującą profilaktykę i bezpieczeństwo spalania węgla w gospodarstwach domowych.

Tlenek węgla nazywany jest też „cichym zabójcą” – jest bezbarwny, bezwonny, a więc niemożliwy do wykrycia ludzkimi zmysłami. Do zatruć w wyniku uwolnienia się czadu w pomieszczeniach dochodzi przez cały rok, jednak zdecydowana większość fatalnych zdarzeń przypada na okres zimowy. Podczas sezonu grzewczego trujący gaz wydobywa się zwłaszcza z wadliwych lub niewłaściwie użytkowanych urządzeń grzewczych i przewodów kominowych. Do układu krwionośnego człowieka czad przedostaje się przez drogi oddechowe. Tlenek węgla wiąże się z hemoglobiną znacznie szybciej niż tlen, co w następstwie powoduje szybkie niedotlenienie organizmu, a w skrajnych przypadkach prowadzi do śmierci.

Najskuteczniejszym sposobem ochrony przed śmiertelnym działaniem tlenku węgla jest wyposażenie pomieszczeń w czujniki czadu, które pozwalają na wczesne wykrycie gazu, gdy jest go jeszcze niewiele. Mając na uwadze bezpieczeństwo mieszkańców województwa śląskiego Polska Grupa Górnicza S.A. zaangażowała się w akcję edukacyjną o przyczynach, objawach i zapobieganiu zatruciem tlenkiem węgla.

– Jako odpowiedzialny społecznie pracodawca i największy w Unii Europejskiej producent paliw dla energetyki i ciepłownictwa Polska Grupa Górnicza zdecydowanie wspiera wszelkie inicjatywy, które przyczyniają się do wzrostu bezpieczeństwa mieszkańców i ochrony zdrowia publicznego. Mamy także świadomość, jak ważna jest w tym zakresie efektywna edukacja społeczna i zależy nam na jej upowszechnianiu w regionie – mówi Tomasz Rogala, prezes Polskiej Grupy Górniczej S.A.

Statystyki dowodzą, że w województwie śląskim liczba wypadków związanych z ulatnianiem się czadu jest wyższa niż w innych regionach kraju. Niestety w całej Polsce zatruciom tlenkiem węgla sprzyja często niewiedza: z badań zleconych przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji wynika, że aż 41 proc. Polaków jest przekonanych, iż można rozpoznać obecność czadu w powietrzu po zapachu. Wyniki jednoznacznie wskazują na konieczność uświadamiania i edukacji społeczeństwa o tym, jak niebezpieczne konsekwencje dla zdrowia i życia powoduje tlenek węgla.

Podstawową przyczyną zatruć jest niepełne spalanie, do którego może dojść np. gdy zbyt szczelnie zamknięte są okna, brak jest właściwej wentylacji. Powoduje to powstawanie tlenku węgla i utrudnia jego odpływ. Tyle spalin wypłynie na zewnątrz, ile świeżego powietrza napłynie do pomieszczenia. Przede wszystkim należy więc zapewnić możliwość stałego dopływu świeżego powietrza do paleniska oraz swobodny odpływ spalin. Ponadto należy regularnie sprawdzać prawidłowość działania urządzeń mogących być źródłem tlenku węgla, szczelność wewnętrznych instalacji gazowych, przewodów kominowych i wentylacyjnych oraz kanałów nawiewnych.

Pamiętaj aby:

• dokonywać okresowych przeglądów instalacji wentylacyjnej i przewodów kominowych oraz ich czyszczenia. Gdy używasz węgla należy to robić nie rzadziej niż raz na 3 miesiące. Zarządca budynku lub właściciel ma obowiązek m.in. przeglądu instalacji wentylacyjnej nie rzadziej niż raz w roku,
• uchylić okno w mieszkaniu, gdy korzystasz z jakiegokolwiek źródła ognia,
• nie zasłaniać kratek wentylacyjnych i otworów nawiewnych,
• przy instalacji urządzeń i systemów grzewczych korzystać z usług wykwalifikowanej osoby,
• użytkować sprawne technicznie urządzenia, w których odbywa się proces spalania; zgodnie z instrukcją producenta kontrolować stan techniczny urządzeń grzewczych,
• stosować urządzenia posiadające stosowne dopuszczenia w zakresie wprowadzenia do obrotu, w sytuacjach wątpliwych należy żądać okazania wystawionej przez producenta lub importera urządzenia tzw. deklaracji zgodności, tj. dokumentu zawierającego informacje o specyfikacji technicznej oraz przeznaczeniu i zakresie stosowania danego urządzenia,
• w przypadku wymiany okien na nowe, sprawdzić poprawność działania wentylacji, ponieważ nowe okna są najczęściej o wiele bardziej szczelne w stosunku do wcześniej stosowanych w budynku i mogą pogarszać wentylację,
• systematycznie sprawdzać ciąg powietrza, np. poprzez przykładanie kartki papieru do otworu, bądź kratki wentylacyjnej; jeśli nic nie zakłóca wentylacji, kartka powinna przywrzeć do otworu,
• często wietrzyć pomieszczenie, w którym odbywa się proces spalania, a najlepiej zapewnić nawet niewielkie rozszczelnienie okien,
• rozmieścić czujki tlenku węgla w domu,
• nie spalać węgla drzewnego w domu, garażu, na zamkniętej werandzie itp., jeżeli pomieszczenia te nie mają odpowiedniej wentylacji,
• nie zostawiać samochodu w garażu z włączonym silnikiem, nawet jeżeli drzwi do garażu pozostają otwarte,
• nie bagatelizować takich objawów jak: duszności, bóle i zawroty głowy, nudności, wymioty, oszołomienie, osłabienie, przyśpieszenie czynności serca i oddychania, gdyż mogą być sygnałem, że ulegamy zatruciu czadem; w takiej sytuacji należy natychmiast przewietrzyć pomieszczenie, w którym się znajdujemy i zasięgnąć porady lekarskiej.

Jakie są objawy zatrucia tlenkiem węgla?

• lekki ból, mdłości, wymioty, ogólne zmęczenie i osłabienie – lekkie zatrucie,
• nasilający się ból głowy, senność, zaburzenia świadomości i równowagi, trudności z oddychaniem, oddech przyśpieszony, zaburzenia rytmu serca – średnie zatrucie,
• drgawki, utrata przytomności – ciężkie zatrucie,
  Osłabienie i znużenie, które czuje zaczadzony oraz zaburzenia orientacji i zdolności oceny zagrożenia, powodują, że jest on całkowicie bierny (nie ucieka z miejsca nagromadzenia trucizny), traci przytomność i – jeśli nikt nie przyjdzie mu z pomocą – umiera.

Jak pomóc przy zatruciu tlenkiem węgla?

• należy natychmiast zapewnić dopływ świeżego, czystego powietrza,
• jak najszybciej wynieść osobę poszkodowaną w bezpieczne miejsce, na świeże powietrze,
• rozluźnić poszkodowanemu ubranie – rozpiąć pasek, guziki, ale nie rozbierać go, gdyż nie można doprowadzić do jego przemarznięcia,
• wezwać służby ratownicze (pogotowie ratunkowe – 999, straż pożarna – 998 lub 112); jeśli po wyniesieniu na świeże powietrze zaczadzony nie oddycha, należy niezwłocznie przystąpić do wykonania sztucznego oddychania i masażu serca.